14 aralık 1960 terihinde imzalanan Paris sözleşmesine dayanılarak kurulmuş olan uluslar arası ekonomik bir örgüttür. Oecd,savaş yıkıntıları içindeki avrupanın Marshall planı çerçevesinde yeniden yapılandırılması amacıyla 1948 yılında kurulan Avrupa ekonomik işbirliği örgütünün (oeec) doğrudan mirasçısıdır.

 

 

2.dünya savaşı sonrasında yıkıma uğrayan batı Avrupa ekonomilerinin onarımı amacıyla Marshall planı çerçevesinde abd nin yaptığı yardımların dağıtımına yardımcı olmak ve Avrupa ülkeleri arasındaki ticari ödemeleri serbestleştirerek geliştirmek için kurulan oeec, zamanla fonksiyonlarını kaybetmiştir. Nitekim 1960 lara doğru batı avrupanın yeniden imarı ve ekonomik yönden güçlenmesi büyük ölçüde tamamlanmıştır. Yeni gelişmeler çerçevesinde, 14 aralık 1960 da imzalanan Paris sözleşmesi ile yeni işbirliği alanlarına yönelmesi amaçlanan oecd kurularak, 30 eylül 1961 de resmen faliyete başlamıştır.örgütün amaçları şu şekilde sıralanabilir.

 

 

OECD ye üye veya bu örgüte üyelik talebinde bulunan bu ülkeler, sosyo-politik ve ekonomik yaşamda, aşağıda belirtilen 3 ilkeyi vazgeçilmez değerler olarak benimsemişlerdir. Bunlar:

 

 

Bu ilkeler,aynı zamanda

Yukarda belirtilen amaçların gerçekleştirilmesinde hizmet ederler. OECD , bir taraftan bu ilkelerin üye ülkelerden güçlendirilmesine katkı sağlarken diğer taraftanda örgüte üye olmayan ülkelerde ilkelerinin tanıtımını yapmaktadır.

 

 

OECD nin 20 kurucu üyesi bulunmaktadır.(TÜRKİYE,ABD,KANADA,FRANSA,HOLLANDA,BELÇİKA,LÜKSEMBURG,FEDERAL ALMANYA,İTALYA,PORTEKİZ,İNGİLTERE,DANİMARKA,İRLANDA,YUNANİSTAN,İSVİÇRE,AVUSTURYA,İSVEÇ,İZLANDA,NORVEÇ VE AVRUPA TOPLULUĞU)

JAPONYA,FİNLANDİYA, AVUSTURALYA VE YENİ ZELANDA, kuruluşa katılmışlardır.1994 yılından itibaren teşkilata yeni üyeler iştirak etmişlerdir.

1994 yılında MEKSİKA, 1995 yılında ÇEK CUMHURİYETİ, 1996 yılında MACARİSTAN,POLONYA,GÜNEY KORE ve son olarak 2000 yılı içerisinde SLOVAKYANIN örgüte üyeliği ile teşkilata üye ülke sayısı 30 a yükselmiştir.

 

 

Teşkilatın 2 temel organı vardır:Konsey ve Konseye bağlı komiteler ve çalışma grupları ve genel sekreter ve onun personelinden oluşan sekreterya.

 

 

Yılda bir kez, G-8 zirvesi öncesine denk düşecek bir tarihte, bakanlar düzeyinde toplanan konsey,üye ülkelerin dış işleri ekonomi, maliye ve ticaret bakanlarının ve diğer ilgili bakan ve üst düzey bürokratlarını bir araya getirmektedir.bu toplantılar üye ülkeleri ilgilendiren güncel konularda görüş alış verişinde bulunulmasına ve gerekli kararların alınmasına imkan sağlamaktadır. Konsey,hem teşkilatın genel,hemde OECD bünyesinde faliyet gösteren komitelerin bireysel yıllık çalışma proğramlarını onaylamaktadır.

 

 

 

 

Normal olarak tüm üye ülkeler komite ve çalışma gruplarının üyesidirler. Fakat,sadece üye ülkelerin temsil edildiği sınırlı nitelikli olanları da vardır.

 

 

 

Toplam sayısı 200 ü aşan teşkilatın komite ve çalışma gruplarının bazıları şunlardır.

 

Ø      2 NOLU ÇALIŞMA GRUBU:Türkiye nin uzun dönemli kalkınma sorunları

Ø      Ekonomik politika komitesi

Ø      1 NOLU ÇALIŞMA GRUBU:makro ekonomik ve yapısal politika analizi

Ø      Ekonomiyi ve kalkınmayı inceleme komitesi

Ø      Kalkınmaya yardım komitesi

Ø      Kalkınmaya yardım ve çevre çalışma grubu

Ø      İstatistiki sorunlar çalışma grubu

Ø      Ticaret komitesi

Ø      Ticaret komitesi çalışma grubu

Ø      İhracat kredileri ve kredi garantileri çalışma grubu

Ø      Ödemeler komitesi

Ø      Sermaye hareketleri ve görünmeyen işlemler komitesi

Ø      Uluslar arası yatırım ve çok uluslu şirketler komitesi,

Ø      Mali piyasalar komitesi

Ø      Mali işler komitesi

 

   Tarım,balıkçılık,enerji politikası,çevre,endüstri,çelik,deniz taşımacılığı,eğitim,tüketici politikası bilim ve teknoloji,enformasyon,bilgisayar ve iletişim politikası,turizm vb. alanlarda birçok komite ve çalışma grupları bulunmaktadır.ayrıca, AFRİKANIN SAHEL bölgesinde kuraklıktan büyük zarar görmüş ülkelerin,gıdada kendini yeterlilik ve çölleşmenin kontrolü stratejilerini gelişmelerine yardım etmek amacıyla,donör ülkelerin oluşturduğu ve “sahel kulübü” adı verilen resmi olmayan grubu da içermektedir.

 

Sahel grubu, bu ülkelerde özel sektör incelemeleri yapmakta,yardım veren ülkelerin faliyetlerinin eşgüdümünü sağlamakta,kıtlığın önlenmesine yönelik tedbirler geliştirmekte,ekolojik ve kırsal kalkınma konularında teknik yardım imkanları sunmaktadır.Kulübün üyeleri arasında:BURKİNA FASO, CAPE VERDE,ÇAD,GAMBİYA,GİNE-BİSSAU,MALİ,MORİTANYA,NİJER VE SENEGAL bulunmaktadır.

 

 

OECD bünyesinde 2 önemli kuruluş daha bulunmaktadır. Bunlar:uluslar arası enerji ajansı (UEA) ve nükleer enerji ajansıdır.(NEA).UEA 1974 yılında kurulmuştur. Ülkemiz kurucu üyesidir. Örgütün temel amacı petrol piyasasında yer alabilecek krizlere karşı hazırlıklı olmak ve üye ülkeler arasındaki dayanışmayı artırarak enerji güvenliğini sağlamaktır. UEA üye ülkelere petrol stoku bulundurma zorunluluğu getiren bir kuruluştur.

 

Ajansın katılımcı ülkeleri:Avusturya ,avusturalya,Belçika,kanada,Danimarka,Fransa,Almanya,Yunanistan,İrlanda,İtalya.japonya,Lüksemburg,Hollanda,yeni zelanda,Norveç,Portekiz,ispanya,İsveç,İsviçre,Türkiye,İngiltere ve abd. ayrıca Avrupa birliğide temsil edilmektedir.

 

NEA ise üye ülkelerin nükleer enerji üretimlerinin barışçı amaçlarla geliştirilmesi için faliyet göstermekte,nükleer alanda üye ülkelerce verilen kararların uyumlaştırılmasına çalışmaktadır.

 

Teşkilatın 200 ü aşkın komite ve çalışma grubu bünyesinde yılda yaklaşık 40 bin civarında hükümet temsilcisinin katıldığı toplantılar, politikaların araştırılmasınında ötesinde bunların uygulanması için gerekli ortamın yaratılmasına yöneliktir bu cercevede, üye ülkelerin gerek genel, gerek belirli ekonomik alanlardaki politikalarının ortaklaşa incelenmesinin yanı sıra, hukuki baglayıcılıgı olan anlaşmalar giderek oecd kapsamında önem kazanmaktadır

 

 

 Oecd nin günümüzde calışma yaptıgı önemli alanları aşağdaki başlşıklar altında sıralamak münmkündür:

 

 

 

Türkiye diger üyeler gibi oecd nin program,politika ve önceliklerinin oluşturulmasına katkıda bulunmaktadır. Teşkilatın “consensus” sistemiyle çalışması her üyenin ortak cıkarların arayışında kendi cıkarlarının da göz önünde tutlmasını saglamasına imkan vermaktedir.

 

    Bu dogrultuda ülkemiz ve oecd arasındaki mevcut iş birliginin en carpıcı örnegi 1994 yılında oecd konseyinin kararı ile kurulan oecd İstanbul özel sektörü geliştirme merkezidir.

Merkezde ,Kafkasya ,orta asya ,Karadeniz ekonomik iş birligi örgütüne üye ülkeler , Akdeniz ,orta doğu ve güney dogu Avrupa ülkeleri özel sektör ve hükümet temsilcilerinin katıldıkları egitim programları oecd ve TİKA iş birliginde düzenlenmektedir. Bugüne kadar 2500 kişi özel sektöre ilişkin yasal ve yapısal alanlarda merkez egitim almıştır.

 Merkez , OECD normlarının yukarıda sayılan bölgelerde yayılmasına ve bölge özel sektörler arasında iş birliginin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Merkezin, bölgesel anlamda, özel sektörler arasınada iş birligin artması, orta asya ve kafkasyadaki ülkelerin ekonomik ve siyasal anlamda bagımsızlıklarını güçlendiren ve dünya ekonomisiyle bütünleşmelerini sağlıyan bir işlevi bulunmaktadır.

 

   Ayrıca, 1993 yılında kurulan OECD ankaera çok taraflı vergi merkezi, piyasa ekonomisine geciş sürecinde teknik bilgi yardımı saglamak amacı ile üst düzey vergi memurlarına vergi egitimi vermektedir. OECD Ankara çok taraflı vergi merkezinde bugüne kadar yaklasık otuz degişik ülkede 2500 civarında üst düzey vergi memuru egitim görmüştür.